گزارشی از سمینار بررسی نوسانات بازار ارز و تاثیر آن بر صنعت برق؛سنــاریوهــای ارزی پیـش روی صنــعت

نشست بررسی نوسانات بازار ارز و تاثیر آن بر صنعت برق صبح امروز به همت سندیکای صنعت برق ایران و با حضور محمد لاهوتی دبیرکل کنفدراسیون صادرات، علیرضا پاکدین قائم مقام بازار سرمایه شرکت تامین سرمایه کاردان، حمیدرضا صالحی عضو هیات مدیره سندیکا، سپهر برزی مهر دبیر و علیرضا اسدی معاون پژوهش و برنامه‌ریزی سندیکا و نمایندگانی از شرکت‌های عضو این تشکل برگزار شد.

در ابتدای جلسه، محمد لاهوتی دبیرکل کنفدراسیون صادرات ضمن اشاره‌‌ای به تاریخچه وضعیت ارز در اقتصاد ایران گفت: دولت یازدهم و در ادامه آن دولت دوازدهم با روشی غیرمنطقی بنا داشت قیمت ارز را ثابت نگه دارد که بارها این تذکر داده شد که این روش باعث رها شدن فنر ارز خواهد شد که قابل کنترل نیست.

وی ادامه داد: علت افزایش نرخ ارز در کشور اجرای سلیقه‌ای قوانین است چرا که براساس هر فرمول و قانون در خصوص نرخ ارز این نرخ باید در پایان سال 96 به حدود 6700 تومان می‌رسید اما دولت اجازه رشد به ارز 3700 تومان نداد.

دبیرکل کنفدراسیون صادرات با تاکید بر اینکه شرایط امروز جنگ اقتصادی است، تصریح کرد: عده ای در خارج به دنبال زمین زدن دولت در حوزه اقتصادی هستند، به همین دلیل تصمیمات امروز بیشتر تصمیمات امنیتی است تا اقتصادی؛ به طوری که در دو ماه اخیر32 دستور العمل در خصوص سیاست ارزی ابلاغ شده و دولت به علت شتابزدگی در اتخاذ این تصمیمات آنها را به طور مستمر اصلاح کرده است.

لاهوتی اضافه کرد: علاوه بر عدم اجرای درست قوانین، عدم نظارت دستگاه های نظارتی نظیر مجلس و سازمان بازرسی نیز وضعیت اقتصاد را پیچیده تر کرده است. طبیعی است که در چنین شرایطی اقتصاد حالت انفجاری به خود بگیرد که یا باید تولیدکننده متوقف شود یا باید قیمت ها واقعی شود که متاسفانه هیچکدام مورد پذیرش دولت نیست.

وی در ادامه با اشاره به حجم بالای نقدینگی در کشور گفت: این حجم از نقدینگی در کشور سیلی است که همه را خواهد برد، برای کاهش این حجم راهکارهایی پیشنهاد می شود که نهایتا به ضرر تولیدکننده است مثلا با افزایش نرخ سود بانکی و ایجاد جذابیت برای جذب منابع به سمت بانک ها، سود تسهیلات بانکی نیز افزایش پیدا می کند که به نفع تولید و تولیدکننده نیست. 

دبیرکل کنفدراسیون صادرات تاکید کرد: در ایجاد شرایط اقتصادی امروز 50 درصد شرایط و عامل خارجی دخالت دارد و 50 درصد عدم نظارت و سوءمدیریت لذا دولت یا باید اقتصاد آزاد را بپذیرد یا اقتصاد دستوری را. شرایط امروز غیرقابل پیش بینی است مگر اینکه سیاست‌ها شفاف تر و ماندگاری قوانین بیشتر باشد.

لاهوتی با انتقاد از نحوه مصرف انرژی در کشور اظهار کرد: برای جلوگیری از اسراف و اتلاف منابع باید آزادسازی صورت بگیرد و قیمت‌ها واقعی شود تا مردم با پرداخت هزینه، نحوه مصرف خود را مدیریت کنند و مادامی که دولت آزادسازی قیمت‌های انرژی را نپذیرد، کماکان اسراف در فرهنگ ما باقی خواهد ماند.

حمیدرضا صالحی عضو هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران نیز با تاکید بر اینکه صنعت برق صنعتی زیرساختی است، گفت: 15 تا 20 درصد صنایع کشور وابسته به برق هستند لذا نوسانات نرخ ارز تاثیر مستقیمی بر کارکرد همه صنایع دارد. باید بدانیم که 24 درصد این صنعت وارداتی است که از هر نوسانی تاثیر می پذیرد.

وی ادامه داد: یکی از چالش های ارزی امروز کشور، بلاتکلیفی در تعیین اولویت‌هاست، از ابتدا قرار بود تمامی ارز حاصل از صادرات را در سامانه نیما ارائه کنند و واردکنندگان و صادرکنندگان نیز در همین سامانه تامین ارز کنند که در واقع برخی از پتروشیمی‌ها ارز حاصل از صادرات خود را به سامانه نیما آوردند که البته همه پتروشیمی‌ها نبودند؛ پس از آن هم با فشارهایی روبه‌رو شدند که ارز خود را ارائه کنند. پتروشیمی‌ها هم دلایل خود را دارند و معتقدند برخی هزینه‌های تولیدشان بیش از ۴۲۰۰تومان و از بازار غیررسمی ارز تامین می‌شود. در نتیجه پس از اینکه بازار ثانویه ارزی ایجاد شد مصمم شدند ارز خود را به این بازار عرضه کنند تا ضرر نکنند و به همین دلیل درخواست داشتند که به بازار ثانویه اضافه شوند.

وی با اشاره به اینکه برخی خوراک پتروشیمی‌ها از سوی دولت تامین می‌شود، ادامه داد: باید به راه‌حل منصفانه‌ای برسیم تا هم این یارانه پوشش داده شود و هم بتوانند ارز خود را به بازار ثانویه ارزی ارائه کنند تا بخشی از درآمد و هزینه آنها را جبران کند که با اعلام تشکیل بازار ارز ثانویه امیدواریم قدم مثبتی برداشته شود، ما نگران این هستیم که پتروشیمی هم نتواند ارز مورد نیاز را وارد بازار کند.

در ادامه جلسه پاکدین درباره ابزارهای تامین مالی ارزی در بازار سرمایه، گفت: در تیرماه 92 حج نقدینگی کشور 480 هزار میلیارد تومان بود اما این نقدینگی در بهمن ماه 96 به 1489 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. این حجم از نقدینگی سرگردان به بهای کنترل تورم و تحمیل رکود بر فعالان اقتصادی بود.

قائم مقام بازار سرمایه شرکت تامین سرمایه کاردان ادامه داد: اگر این حجم از نقدینگی وارد فضای اقتصادی می ‎شد کارکرد درستی داشت اما متاسفانه سیاست های انقباض پولی به کار گرفته شد که بازارهای موازی با افزایش قیمت ایجاد شد.

وی ضمن اشاره به اینکه هدف از راه اندازی سامانه نیما (نظام یكپارچه معاملات ارزی)، تسهیل و سرعت بخشی به تامین ارز مورد نیاز واردكنندگان است، ادامه داد: سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی که به اختصار سامانه نیما نام گرفته‌است، بستری امن برای برای خرید و فروش ارز است. بازرگانان درخواست‌های غیربانکی خود را برای تأمین ارز در سامانه‌ی جامع تجارت ثبت می‌کنند سپس این درخواست به شکل خودکار به این سامانه منتقل می‌شود و سپس این درخواست برای صرافی‌ها قابل مشاهده می‌شود.

در بخشی از این نشست اسدی معاون پژوهش و برنامه ریزی سندیکا و تیم تحقیقاتی این تشکل به ارائه پژوهشی پرداختند که در آن روند زمانی نرخ ارز (دلار آمریکا) از سال 71 تا 97، نرخ رسمی و غیررسمی دلار، روند زمانی شاخص‌های قیمتی، صادرات صنعت برق، نقش دولت و عملکردهای آن در نظام ارزی، سیاست‌های ارزی دولت طی 20 سال گذشته برای اعضای سندیکا تشریح شد.

پاکدین درباره روش‌های تامین مالی ارزی گفت: اشخاص حقیقی و حقوقی واجد شرایط مجازند با ارائه طرح سرمایه‌گذاری خود در فعالیت‌های قابل قبول، شامل فعالیت‌های سرمایه‌گذاری اولویت‌دار در بخش‌ها و زیربخش‌های تولیدی و صنعتی، معدنی، نفت، گاز، پتروشیمی، آب، برق، انرژی، مسکن و ساختمان، کشاورزی و منابع طبیعی، محیط زیست، حمل و نقل، ارتباطات و فناوری اطلاعات، صادرات کالاها و خدمات ایرانی به بازارهای هدف، صدور خدمات فنی- مهندسی، گردشگری، هتلداری، بهداشت و درمان و آموزش، حداکثر معادل بخش ارزی هزینه‌های سرمایه‌گذاری طرح، از صندوق توسعه ملی تسهیلات ارزی دریافت کنند.

قائم مقام بازار سرمایه شرکت تامین سرمایه کاردان تصریح کرد: اعطای تسهیلات ارزی از طریق شبکه بانکی و از محل حساب ذخیره ارزی، به منظور حمايت و تامين مالي بخشي از نيازهاي ارزي توليدكنندگان و صادركنندگان خصوصي و تعاوني در بخش‌هاي صنعت، معدن، كشاورزي، حمل و نقل، صدور خدمات فني و مهندسي و فناوري اطلاعات، در چارچوب عقود و قوانين بانكداري اسلامي از طريق گشايش اعتبار اسنادي ديداري صورت می‌پذیرد.

پاکدین اضافه کرد: یکی از راه‌های جذب منابع مالی ارزی برای شرکت‌های داخلی، پذیرفته شدن در بورس‌های خارج از کشور می‌باشد. اگرچه پذیرش در بورس‌های خارجی، با توجه به شرایط کنونی و اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، امری مشکل خواهد بود، ولی در صورت عملی شدن، منجر به جمع آوری منابع ارزی بسیاری خواهد شد. بورس استانبول از جمله بورس‌های قابل استفاده برای شرکت‌های ایرانی، به جهت جذب منابع ارزی می‌باشد.

در پایان جلسه سپهر برزی مهر دبیر سندیکا با اشاره به وضعیت شرکت‌های عضو این تشکل گفت: در خصوص ارز 5 چالش اصلی در سندیکا احصا شده است که عدم تخصیص به موقع ارز و توقف درخواست‌های ثبت شده یکی از مهمترین اولویت‌هایی است که از طریق وزارت صمت در حال پیگیری است.

وی ادامه داد: عدم جبران نوسانات نرخ ارز در قراردادهای صنعت برق هم از دیگر مسائلی است که از طریق وزارت نیرو در حال پیگیری است. تا امروز موفق شده ایم موافقت اصلاح دستورالعمل تعدیل را کسب کنیم. اصلاح این دستورالعمل به سندیکا سپرده شده و این امر در جلسات هفتگی و مستمر کارگروه مشترک وزارت نیرو و سندیکا در حال بررسی است.

برزی مهر تاکید کرد: مشکلات اعضا در خصوص خرید اعتباری ارز، قرار گرفتن برخی از اقلام ضروری در گروه 4 و ممنوعیت وارداتی این دست از کالاها که از جمله مهمترین کالاهای مورد نیاز برخی از شرکت‌های عضو سندیکا محسوب می شوند و همچنین عدم ترخیص برخی از مواد اولیه اعضای سندیکا از دیگر چالش‌هایی است که در حال پیگیری برای حل آن هستیم.

دبیر سندیکا در پایان تصریح کرد: بحث عرضه فلزات و مدیریت تقاضای مس بر اساس اظهارنامه مالیاتی و متوسط خرید سنوات گذشته نیز در دستور کار سندیکاست. ما با توجه به التهاب کنونی بازار عرضه و تقاضا، مخالف عرضه مس به روش قبلی هستیم، چرا که با این روش شرکت‌های ما در تامین این مواد اولیه دچار مشکلات بسیار جدی می‌شوند.